જુદા જુદા રંગોના શિવલિંગ વાળા આ મંદિર વિષે જાણીને થઈ જશો ચકિત, જાણો ક્યાં આવેલું છે આ મંદિર.
આપણા દેશમાં એવી ઘણી જગ્યાઓ છે જે કોઈને પણ આશ્ચર્યચકિત કરી શકે છે. આવું જ એક સ્થળ છે છત્તીસગઢના મહાસમુંદ જિલ્લામાં આવેલું સિરપુર. આ સ્થળ ઐતિહાસિક તેમજ ધાર્મિક મહત્વ ધરાવે છે. આ સ્થળ પર ઘણા પ્રાચીન મંદિરો છે જે ઘણી સદીઓ જૂના છે.
ઈતિહાસકારોનું માનવું છે કે 11 મી સદીમાં સિરપુરમાં ભયંકર ભૂકંપ આવ્યો હતો, જેના કારણે આખું શહેર જમીનમાં સમાઈ ગયું હતું. તેના માત્ર થોડા જ અવશેષો બચ્યા છે, તેમાંથી એક છે સુરંગ ટીલા મંદિર (Surang Tila Temple). આ મંદિરનું ખોદકામ ભારતના પુરાતત્વ વિભાગે વર્ષ 2006-07 માં કર્યું હતું. એ પછી જ તેનું સાચું સ્વરૂપ સામે આવ્યું. આ મંદિર સાથે જોડાયેલી ઘણી એવી વસ્તુઓ છે જે તેને અન્ય મંદિરોથી અલગ બનાવે છે. આજે અમે તમને આ શિવ મંદિર સાથે જોડાયેલી ખાસ વાતો જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ જે કદાચ તમને ખબર નહિ હોય.
સાતમી સદીમાં થયું હતું મંદિરનું નિર્માણ : ઈતિહાસકારોના મતે મંદિરનું નિર્માણ સાતમી સદીમાં મહાશિવગુપ્ત બલાર્જુને પંચાયતન સ્થાપત્ય શૈલીમાં કરાવ્યું હતું. જેની મધ્યમાં મુખ્ય મંદિર અને ખૂણામાં ચાર મંદિર છે. મુખ્ય મંદિરમાં પાંચ ગર્ભગૃહ છે, જેમાંથી ચારમાં પૂજા માટે ચાર અલગ-અલગ પ્રકારના શિવલિંગ છે જે અનુક્રમે સફેદ, લાલ, પીળા અને કાળા રંગના છે. અન્ય ગર્ભગૃહમાં ભગવાન ગણેશની મૂર્તિ છે. 32 સ્તંભોવાળા મંડપમાં આ પાંચ ગર્ભગૃહ છે.
પરિસરમાં ત્રણ તાંત્રિક મંદિરો છે, જે બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને શિવને સમર્પિત છે. એવું માનવામાં આવે છે કે પ્રવેશદ્વાર મંદિરની નજીક વહેતી નદી પાસે આવેલું હતું. સુરંગ ટીલાના વિશાળ મંદિર વિષે 2005-06 માં ખબર પડી હતી. મંદિરનું પરિસર એક વિશાળ વિસ્તારને આવરી લે છે અને મુખ્ય મંદિર 37 સીધા ચૂનાના પથ્થરના પગથિયાંથી ઊંચું છે.
આ જગ્યાનું નામ એક સમયે શ્રીપુર હતું : સિરપુર, રાયપુરથી 90 કિમી દૂર મહાનદીના કિનારે આવેલું છે. છઠ્ઠી અને સાતમી સદીમાં એટલે કે લગભગ 1500 વર્ષ પહેલાં, આ શહેર શ્રીપુરના નામથી ઓળખાતું હતું. આ શહેર આસપાસના વિસ્તારનું મોટું બજાર હતું. આ શહેરની શિલ્પ અને સ્થાપત્યના જે અવશેષો મળી રહ્યા છે, તેઓ પોતે પોતાની જૂની કીર્તિની ગાથા કહી રહ્યા છે.
શરભપુરી શાસકોના સમયગાળા દરમિયાન મહત્વપૂર્ણ એવા સિરપુરને આધુનિક ઓળખ આપવાનું કાર્ય 1871-72 માં એ.ડી.માં જે.ડી. વેગલર, એ કનીધામ દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. સિરપુરના ખોદકામનો પ્રાથમિક શ્રેય પ્રો. મોરેશ્વર ગંગાધર દીક્ષિતને જાય છે. તેમના નિર્દેશનમાં 1953-54, 1954-55, 1955-56 માં ખોદકામ કરવામાં આવ્યું હતું.
કેવી રીતે પહોંચવું? સિરપુર એ છત્તીસગઢ રાજ્યના મહાસમુંદ જિલ્લામાં આવેલું ગામ છે. તે રાયપુરથી 78 કિમી અને મહાસમુંદથી 35 કિમી. દૂર છે. બંને જગ્યાએ ટ્રેન અને બસ સ્ટેશન છે. અહીંથી સિરપુર સરળતાથી પહોંચી શકાય છે. સિરપુરથી સૌથી નજીકનું એરપોર્ટ રાયપુર ખાતે છે.
આ માહિતી એશિયા નેટ ન્યુઝ અને અન્ય નેશનલ ન્યુઝ એજન્સીઓના ન્યુઝ આર્ટિકલ માંથી સંપાદન કરી લીધેલ છે.
